NUNSPEET – Los van alle rumoer om het aantal brandweerauto’s waarover de gemeente Nunspeet moet beschikken wordt onder regie van wethouder Marije Storteboom hard gewerkt aan een plan dat uitgaat van het voorkomen van natuurbranden. Zij is bestuurlijk projectwethouder maar daarnaast is burgemeester Breunis van de Weerd vanuit de repressie aangehaakt en zitten er twee ambtenaren in de werkgroep die regelmatig de stand van zaken bespreekt.
Storteboom: “De zomer van 2018 was heel droog. Voor burgemeester Breunis van de Weerd en mij aanleiding kritisch te kijken wat wij als gemeente aan preventie doen, los van de activiteiten welke de veiligheidsregio Noord- en Oost Gelderland onderneemt. Voor ons reden het onderwerp bij de kop te pakken en hierin de regie te nemen. Te onderzoeken wat wij de inwoners en de toerist vertellen.”
Dat maakt onderzoek nodig naar de risico’s en knelpunten. Maar ook het omvormen van bossen tot brandwerende bossen. Het versterken van de preventie. Wat Storteboom betreft zijn er inmiddels mooie stappen gemaakt als het gaat om het project rond risico’s van natuurbranden en het voorkomen daarvan.
Mark Karsemeijer is namens de gemeente bij het project betrokken. Het belang is groot, tweederde van het grondgebied van de gemeente Nunspeet bestaat uit natuur. Bewustwording van de gevaren ziet hij als zeer belangrijk. Mede door de klimaatverandering is het risico van een natuurbrand steeds groter. “Dat maakt dat we langere periodes met droogte te maken hebben. De laatste twee jaar hebben we veel meer kleine brandjes gehad dan in het verleden. Door snel optreden van de brandweer is erger voorkomen.”
Marije Storteboom wijst in verband naar een brand aan de Hooiweg in Elspeet. Door zeer snel ingrijpen van de brandweer kon worden voorkomen dat de brand van de heide oversloeg naar de kruinen van de bomen. Het belang voor de gemeente zelf is groot, Nunspeet beheert 3.500 hectare aan natuurgebied.
Aan een bureau met ervaring is opdracht gegeven een preventieplan te maken. Naast de medewerkers van het bureau zelf zijn hierbij onder meer de natuurbeheerders betrokken. De risico’s kunnen groot zijn door de aanwezigheid van recreatiebedrijven, zorginstellingen en hotels midden in de bossen. Vierhouten krijgt een eigen plek binnen het plan omdat dit dorp helemaal is omgegeven door bossen wat een extra risico vormt.
Er is een bijeenkomst gehouden voor recreatiebedrijven maar daar kwamen maar vijf ondernemers op af. Reden voor de gemeente met alle betrokken disciplines op bezoek te gaan bij de recreatieondernemers zelf. Om hen duidelijk te maken hoe ze zich beter kunnen voorbereiden maar ook door tips te geven voor de inrichting te geven en waar mogelijk te ondersteunen. Door bijvoorbeeld te kijken naar de ontsluiting van hun terrein. Als voorbeeld noemt Storteboom een recreatiebedrijf midden in het bos met maar één ontsluitingsweg.
Mark Karsemeijer vult aan dat maatregelen nu eenmaal niet vandaag of morgen zijn te realiseren. Maar hoe een terrein in te richten is een zeer belangrijk punt. Omvormen van bossen met een hoog risico op brand naar bos dat minder risico meebrengt is ook zaak van lange adem.
Met het nemen van maatregelen, zoals bijvoorbeeld een loofsingel en het firewise inrichten van de omgeving is een brand op een recreatieterrein al met een half uur te vertragen zo zegt Storteboom. Voor haar wethouderschap was ze werkzaam bij de veiligheidsregio en heeft daar de nodige ervaring opgedaan met calamiteiten.
De gemeente is al bezig met het in kaart brengen van compartimenten, zo zegt Mark Karsemeijer. Het gaat om gebieden aan te wijzen waar branden kunnen worden gestopt. Niet uitgesloten is dat bij een natuurbrand besloten moet worden een stuk natuur af te laten branden om het bij de grenzen van een compartiment tot stilstand te brengen. “Het gaat dan om het beantwoorden van de vraag welk gebied je kunt laten uitbranden.”
Bewustwording is, zo geeft Marije Storteboom aan, van groot belang. Ook van de toerist. Als voorbeeld noemt ze het parkeren van een auto met een hete uitlaat in een stuk berm. Mensen zijn zich niet bewust welk risico dat met zich meebrengt. “De toerist is zich niet van gevaren bewust maar we moeten ook voorkomen dat we ze angst aanjagen en ze daardoor weg blijven.”
Marije Storteboom wijst op het belang van goede voorlichting aan de inwoners van de gemeente Nunspeet zelf. In het voorjaar wordt in iedere kern een bijeenkomst gehouden om inwoners te vertellen over de risico’s van natuurbranden maar vooral welke preventieve maatregelen kunnen worden genomen zo’n brand te voorkomen.
Vorig jaar hebben inwoners en ondernemers in natuurbrandrisico gebieden al een brief en een flyer ontvangen met tips. Marije: “Daarin staat onder meer dat je het geen groene zone van minimaal tien meter moet houden. We adviseren mensen ook geen houtopslag te maken tegen een woonhuis aan. Dat roept weer de vraag of of zo’n opslag elders op het perceel vergunningsvrij mag worden gerealiseerd. Op dat soort vragen willen we antwoord geven.” De data van de bijeenkomsten zijn nog niet bekend.
Het onderzoek naar wat we in onze bossen moeten doen aan natuurbrandpreventie moet, zo zegt Mark Karsemeijer, voor de zomer zijn afgerond. “We willen komende zomer al profiteren van de uitkomsten.” Beiden zouden het mooi vinden wanneer hierover ook een intentieovereenkomst kan worden gesloten met andere natuurbeheerders binnen de gemeente Nunspeet. Een brand houdt niet op bij de gemeentegrens of de grens van een perceel.
Giel Hendrikx, general-manager van Europarcs Veluwemeer in Nunspeet en De Blije Werelt in Otterlo, houdt zich al langer bezig met de risico’s van branden op recreatieparken. In Otterlo is onder meer door ondernemers een app-groep gestart waarin zij onderling informatie kunnen uitwisselen als het gaat om brandgevaar. Maar houdt men zich ook op de hoogte van de hoogte van het risico op branden zoals dat door de veiligheidsregio wordt ingeschat.
Ook hij wijst op het belang van bewustwording. Als voorbeeld haalt hij een voorval op Europarcs in Nunspeet aan waar een gast aan het barbecueën was ondanks dat aangegeven was dat dit niet mocht. De man werd erop gewezen door hem en stopte onmiddellijk. “Koop een elektrische barbecue van een tientje bij de Action en je kunt veilig binnen barbecueën”, zo zegt hij.
Het is ook van groot belang gasten op een park te informeren over wat te doen bij een brand. Duidelijk aan te geven waar een verzamelplaats is wanneer evacuatie nodig is. Het gevaar van een brand op bijvoorbeeld Samoza in Vierhouten en De Tol in Nunspeet is wellicht groter dan op Europarcs maar in alle gevallen moet duidelijk zijn wat de vluchtroutes is de overtuiging van Giel Hendrikx.
Eén van de grootste bedreigingen is de aanwezigheid van coniferen rond een vakantieobject. “Je kunt mensen niet dwingen die weg te halen. Maar maak bijvoorbeeld op het moment dat ze de tuin rond hun vakantiehuisje willen veranderen de afspraak dat ze geen nieuwe coniferen aanplanten maar minder brandgevaarlijke planten die ook niet te hoog worden.”
Zoals hij ook pleit voor de aanwezigheid van een veiligheidskistje op ieder park. Met daarin gewoon wat afzetlint maar ook een megafoon die kan worden gebruikt om gasten te waarschuwen en te informeren. “Wij kunnen dat zelf bekostigen maar misschien moet de gemeente zo’n veiligheidskist bekostigen voor kleinere campings waar de aanschaf een flinke kostenpost is. Al gaat het misschien maar om tweehonderd euro. Wellicht dan te bekostigen uit een deel van de opbrengst van de toeristenbelasting.”
Giel Hendrikx wijst op het belang van goede vluchtroutes, vooral ook in een plaats als Vierhouten. “Daar kan men maar drie richtingen in. Dat maakt dat duidelijk moet zijn waar wegen voor andere gebruikers direct moeten worden afgesloten.” Marije Storteboom en Mark Karsemeijer zien dat belang ook maar zien daarin vooral een taak weggelegd voor de hulpverleningsdiensten, aangestuurd door de veiligheidsregio.
Hendrikx draait op de Blije Werelt een pilot binnen de provincie Gelderland. “Nunspeet loopt zeker niet achter ten opzichte van andere gemeenten als het gaat om de aanpak van natuurbranden. De risico’s hier zijn echter groter en dat maakt dat je je ook meer moet verdiepen in de te nemen maatregelen.” Hoewel niet zijn niet pakje aan wil hij de Nunspeetse raadsleden wel het advies geven desnoods een tweede brandweerauto zelf te bekostigen indien deze uit de gemeente mocht verdwijnen.
Van groot belang vindt Hendrikx ook dat medewerkers van een park op de hoogte zijn van maatregelen die moeten worden genomen. “Laat hen op cursus gaan. Dat biedt in de praktijk bij noodsituaties veel voordelen. Zorg ook dat je een draaiboek hebt en je mensen daarvan de inhoud kennen. Dat de taken goed bekend zijn die ze in een noodsituatie moeten verrichten. Zorg dat je blusleidingen goed zijn gecontroleerd. Dat bekend is waar water moet worden gehaald. Hier hebben we dat bij de hand maar in de meeste gevallen is dat niet zo.”
Door Wijnand Kooijmans
Foto’s Bram van de Biezen
