NUNSPEET – “Als je er eenmaal aan begint, raak je er niet meer van af. Het is een verslavende passie, maar uitermate boeiend ”, aldus Geert van der Velde.
Zijn arbeidzaam leven in de ICT met daarin het analytisch denken is voor hem ongetwijfeld een hulpmiddel geweest om te kunnen doen wat hij doet. Belangrijk hierbij is het zoeken van informatie en dat op juiste wijze aan elkaar te knopen. Genealogie is zijn passie waar hij bijna dagelijks mee bezig is. Geert :,,Het is een uitvloeisel van een ,virus’ dat je oploopt door het enthousiasme van een ander die vertelt over zijn hobby en dan wel zo dat het jou ook besmet. En dat was bij mij zeker het geval. Ik ben geboren in Groningen en toen een collega dat ontdekte was het ,oh maar ik kom ook uit het Noorden en jouw voorouders kwamen daar dus ook vandaan’. En al gauw werd ik overrompeld door zijn enthousiasme over wat hij gevonden had en hoe ver hij al terug was in de tijd. Het was voor mij het begin van mijn passie. Ik ontdekte al gauw dat ik meer wilde dan het ,gewone’ stamboomonderzoek.
Zoeken in archieven naar aktes
Ik wilde breder onderzoek, wat deden mijn voorouders, waar woonden ze, hoe waren ze betrokken in de maatschappij. Om daarachter te komen ging ik op zoek naar allerlei aktes. In de jaren ’70 ben ik vaak op stap geweest naar diverse steden om daar in de archieven te kunnen duiken. Als een archivaris dan ook een beetje enthousiast werd wilde hij best wat verder gaan snuffelen. Zo kreeg ik een akte aangereikt waarin stond dat mijn opa in het “Groene Weeshuis” te Groningen had gezeten. Ik kreeg zelfs een overzicht van zijn inkomsten en uitgaven van zijn tijd in het weeshuis. Een opvallende was dat hij enkele malen een treinkaartje had gekocht voor een reis naar IJlst. Dat zijn dan toch wel bijzondere dingen om te lezen en verder uit te zoeken. In de loop van de jaren heb ik op deze manier heel veel kunnen achterhalen van mijn voorouders en brede familieverbanden”.
De onderzoeken van Geert van der Velde bestrijken brede familieverbanden, zowel van eigen (Friese) voorvaderen, maar ook van zijn (Groningse) moeders kant, waarvan hij van beiden een boekje heeft gemaakt. Belangrijk daarbij is tevens zijn onderzoek naar de familie Nijdam. Dat betreft het nageslacht van Willem Willems van de Nije Dam. Die was afkomstig uit Irnsum, waar een dam werd gelegd in de rivier de Boorn, waar hij een boerderij bezat. Dan hebben we het over het jaar 1550. Grootmoeder van vaders kant was een Nijdam. Dit speelt nog altijd een grote rol in de passie van Geert. ,,Bijna dertig jaar ben ik bestuurslid van de Nijdamstra Stichting. Ook over die familie ben ik bezig een aanvullend boek te maken. Over de tak die in de 18e eeuw o.a. verveenbazen waren van het Paterswoldse meer. Voor mij zeker ook een boeiende tak om verder onderzoek naar te doen. Nog steeds bestaat de Nijdamstra Staete, de boerderij die er nog steeds is, vlakbij Irnsummerzijl. Zo liggen er van nazaten ook nog grafstenen in de Sint-Pieterskerk te Grouw. Tastbare dingen die je dan tegenkomt op je zoektocht, dat vergroot mijn passie alleen maar. Dan kom je er ook achter dat destijds de Hollandse ambtenaren minder nauwkeurig werkten en de Friese namen op hun eigen manier gingen schrijven en werd Nijdam Nieuwdam of Wynia werd Wienia en meer van deze vervormingen”.
Om alle verhalen van de gepassioneerde Geert van der Velde te vermelden zouden meerdere pagina’s gevuld kunnen worden. Dan zou het zeker gaan over een gehouden reünie van de Nijdams in 2018 bij de Nijdamstra Staete, vanuit de hele wereld bij elkaar gekomen, waar een krantenbericht getoond werd met het verhaal van een Nijdam die in 1944, als tewerk gestelde gevangene, uit een geannexeerde school vol Duitsers wist te vluchten. Een andere ontdekking , via verslagen van kerkenraadsvergaderingen uit de 18e eeuw, waarin stond dat een voorvader die niet meer naar het avondmaal mocht omdat hij met een “spade dan wel schop” zijn buurman en buurvrouw had geslagen….Veel van wat Geert heeft onderzocht is samengebundeld in enkele boekjes. Werk waar hij veel tijd en passie in steekt.
Tijdens het gesprek komen we op de totstandkoming van geregistreerde familienamen en toont Geert een kopie van het decreet van Napoleon, (ook gevonden in de archieven) met de verplichting om de namen te laten registreren.
,,In het Paleis van St Cloud, den 18 Augustus 1811. Napoleon, Keizer der Franschen, Koning van Italiën, Beschermer van het Rhijnverbond, Bemiddelaar van het Zwitschers Bondgenootschap. Op het rapport van onzen Groot-Regter Minister van Justitie; Gezien ons discreet van den 20 July 1808; Onze Staatsraad gehoord; Hebben wij gedecreteerd en decreteeren het geen volgt:
De genen onzer onderdanen in de departementen van het voormalig Holland, den Monden van den Rhijn, en van het arrondissement Breda, welke tot dus verre genen vasten familienaam of voornamen hebben gehadt, zullen gehouden zijn, zodanigen, in den loop van het jaar der bekendmaking van ons tegenwoordig discreet, aan te nemen, en de opgave daarvan te doen aan den ambtenaar van den civiele staat der gemeente, alwaar zij woonachtig zijn”.
De registratie was onder meer bedoeld om jonge weerbare mannen te kunnen oproepen voor de militaire dienstplicht of de militie zoals dat heette. In die tijd kwamen ook de namen op die te maken hadden met het beroep dat men uitoefende of waar men vandaan kwam, zoals Timmerman, Bakker, de Vries of Van der Velde omdat men “in het veld” woonde. Belangrijk is dat je de echte aktes vindt van de naamsaanname, dan weet je meer om verder te zoeken. Dat zijn de echt leuke dingen waar je enthousiast van wordt bij deze hobby”.
Volgens Geert is met de huidige mogelijkheden via internet de romantiek van de genealogie wat verdwenen. ,,De sport van toen was dat je echt in de archieven moest duiken om bewijzen te vinden als geboorteakte, huwelijksakte enzovoort. De zoekprogramma’s van nu zoals MyHeritage bevatten vaak aannames die niet altijd kloppen. Er wordt daarbij vaak niet gekeken naar de echte aktes. Zij werken met computersystemen die “matches” kunnen opleveren die zouden kunnen kloppen. Maar dat is minder betrouwbaar dan op zoek te gaan naar de echte aktes in de archieven waar de bewijzen te vinden zijn. En dus blijf ik hieraan de voorkeur geven om mij uit te leven in mijn passie, waarbij ik natuurlijk wel gebruik maak van nuttige informatie van het internet”.
Ben je ook geïnteresseerd in de geschiedenis van je voorvaderen. Start dan je onderzoek via Internet op www.wiewaswie.nl. Mogelijk raak je dan ook “besmet” met dit virus!
Door AG. Foto’s Maarten van de Biezen.
