Met enige trots wordt regelmatig de opmerking gemaakt dat Nunspeet een echt Kunstenaarsdorp is. Ook niet zo verwonderlijk met de aanwezigheid van één van de drie Nederlandse Academies voor Beeldende Kunsten en natuurlijk het Noord-Veluws Museum met een collectie schilderijen en tekeningen van kunstenaars/schilders die tussen 1890 en 1950 werkzaam waren op de noordelijke Veluwe. De openingstentoonstelling van 1 november 2014 was aan de kunstenaar van dit artikel gewijd. Maar de betiteling heeft vooral te maken met de vele kunstenaars/schilders die in de loop der tijd in of in de omgeving van Nunspeet hebben gewerkt. Veel straten in het dorp zijn naar hen genoemd. De komende weken zullen we in de geschiedenis duiken.
In de tiende aflevering: Ben Viegers (1886-1947)
Dat Nunspeet zijn kunstschilders eert blijkt wel uit het feit dat er meerdere straten naar hen zijn vernoemd, waaronder de Ben Viegersstraat in de wijk Oenenburg.
Wie was deze Ben Viegers? Evenals de al eerder genoemde schilders is ook Ben Viegers geboren in Den Haag. Hij ziet het levenslicht op 17 december 1886. Vader Viegers werkt als boodschapper, loopknecht en trambeambte. Het gezin woont aan De la Reykade 38 en wordt gezien als een doorsnee rooms-katholiek gezinnetje. Het is altijd nog een raadsel hoe Ben het tot kunstenaar heeft gebracht. Over zijn opleiding is weinig bekend. Een oudere broer Matthijs is opgeleid tot bouwkundig tekenaar. Die begint in Nijmegen een kunsthandel Novia Magnum. Het kunstzinnige zat blijkbaar toch in de familie.
Vrolijk kleurgebruik
Jaap Hiddink, die in Nunspeet zo’n zes jaar met Ben Viegers optrekt, zegt zeker te weten dat Ben Viegers in Den Haag les heeft gehad van Charles Dankmeyer. Deze was erg op het werk van Ben Viegers gesteld. De werken van beide schilders vertonen dan ook grote overeenkomsten. In latere werken is duidelijk waarneembaar dat Viegers zijn eigen stijl heeft ontwikkeld. Hij valt op door zijn vrolijk, bijna zuidelijk georiënteerd kleurgebruik.
In Den Haag leert Ben Viegers Jo Jacobs kennen, een vrolijke meid. Een neef van Jo schrijft: ,,Jo gold als een enfant terrible in haar ouderlijk huis. Ze liep weg op nog jonge leeftijd en beleefde, zo men zei, toen nogal wilde jaren….” Hoewel ze enige tijd, dol verliefd, met een Italiaanse violist naar Italië verdwijnt, keert ze toch weer terug bij Ben.
Na een langdurige verkering besluiten Ben Viegers en Jo Jacobs in het huwelijk te treden . Het huwelijk tussen de rooms-katholieke Ben en de protestantse Jo wordt op 18 mei 1938 in Den Haag gesloten.
Naar Nunspeet
Na ruim een maand bij vader Viegers ingewoond te hebben, ziet Ben kans om in Nunspeet een huis op de kop te tikken. Ook hij werd aangetrokken door de mooie natuur van de Veluwe. Hij huurt een woning van de heer Hardlooper aan de Brinkersweg 27. Het huis is totaal uitgeleefd, de eigenaar wil het laten afbreken. Ben huurt het huis in de toestand waarin het verkeert.
Als ,,kleurengek”-colorist verft Ben het interieur en exterieur van het huis in bonte kleuren. De plafonds in de kamers worden met jute bekleed, die wit geschilderd wordt. De kamers en gangen worden volgehangen met schilderijen. Zo begint het pas getrouwde paar, mét vader Viegers, het leven in Nunspeet.
Ben bleef rooms-katholiek op zijn eigen manier. Kerkgang was er niet bij. Hij geloofde op een naïeve manier. De natuur beleefde hij op een religieuze manier en daarnaast had hij een diepe waardering voor Maria. Van de paus moest hij echter niets hebben: ,,Die man is een ramp en een gevaar voor de wereld” (aldus een citaat uit een brief van dominee Jacobs, een neef van Jo).
Jo Viegers-Jacobs sloot zich later aan bij het Christian Science Genootschap en nam levendig deel aan het clubje Christian scientisten dat in Nunspeet was opgericht. Haar laatste jaren bracht zij door in een pensionachtig rusthuis van deze beweging in Nunspeet.
Recht voor zijn raap
Ben Viegers is in Nunspeet al spoedig een bekend figuur. Altijd gekleed als een heer. Humoristisch, opgewekt, sociaal voelend, maar in zijn uitspraken altijd ,recht voor zijn raap’. Ben wordt opgenomen in de kring van schilders die in Nunspeet toen al ,een naam’ hebben: Jaap Hiddink, Jos Lussenburg, Frans Huysmans, Jan van Vuuren en Hendrik Verburg. Ze komen afwisselend bij elkaar op bezoek. Ook wordt in het atelier van Lussenburg wel naar levend model getekend.
Ben Viegers en Jaap Hiddink trekken er samen veelvuldig op uit met de auto van Ben.
In de veronderstelling dat een oorlog aanstaande is besluit Ben Viegers om Nunspeet te verlaten en zich achter ,de Hollandsche Waterlinie’ terug te trekken. Hij vestigt zich in Bakkum. Maar als vlakbij een bom neerkomt vraagt hij aan Jaap Hiddink of hij in Nunspeet weer een huis kan regelen. Zo komen- Ben en Jo Viegers- eerst via een woning in Hilversum- in 1943 weer terug in Nunspeet en vestigen zich aan Laan 62. Over deze tweede periode is niet zo veel bekend geworden. Rijk van het schilderen is Ben Viegers nooit geworden.
Vroege dood
Na de oorlog gaat Ben weer volop werken aan zijn huis in de Laan. Wellicht is dat mede oorzaak van zijn vroege dood. Op 8 oktober 1947 hebben Jaap Hiddink en vriend Ben afgesproken ’s middags samen in Elburg te gaan schilderen. Voor het zover is krijgt Jaap Hiddink bericht dat Ben bij het tillen van zware kozijnen onwel is geworden en kort daarop is overleden. Een droeve dag voor familie en vrienden van de ,volgens Hiddink, wellicht begaafdste schilder ,van de tweede generatie’ in Nunspeet.
De Nunspeetse pastoor verhindert dat Ben Viegers als rooms-katholiek in gewijde aarde wordt begraven. In de ogen van de pastoor was Ben misschien geen heiden, maar in elk geval geen zoon van Rome meer en buiten de genademiddelen van de kerk.
Citaat van Jaap Hiddink: ,,Zelf heb ik er veel plezier in dat Ben Viegers nog lang niet is vergeten. Zo heeft Nunspeet een straat naar hem vernoemd. En de pastoor? ,,Men kent en vindt zijn rustplaats zelfs niet meer’’…
AG
