Met enige trots wordt regelmatig de opmerking gemaakt dat Nunspeet een echt Kunstenaarsdorp is. Ook niet zo verwonderlijk met de aanwezigheid van één van de drie Nederlandse Academies voor Beeldende Kunsten en natuurlijk het Noord-Veluws Museum met een collectie schilderijen en tekeningen van kunstenaars/schilders die tussen 1890 en 1950 werkzaam waren op de noordelijke Veluwe. Maar de betiteling heeft vooral te maken met de vele kunstenaars/schilders die in de loop der tijd in of in de omgeving van Nunspeet hebben gewerkt. Veel straten in het dorp zijn naar hen genoemd. De komende weken zullen we in de geschiedenis duiken.
In de zeventiende aflevering: Jacobus Gerardus Hiddink (1910-2000)
Van alle schilders die ooit in Nunspeet hebben gewoond en gewerkt is Jaap Hiddink de enige schilder, die hier is geboren en er zijn hele leven is blijven wonen.
Jaap Hiddink wordt geboren op 12 mei 1910 in Nunspeet, gemeente Ermelo. Vader Christiaan Hiddink is eigenaar van een zaak in kruideniers- en grutterswaren aan Laan 17.
Als kind heeft Jaap al een hekel aan de zaak. Er is veel bezorgwerk en de verdiensten zijn klein, bijvoorbeeld één cent winst op een pond zout of soda (citaat K.Rodenburg).
Na de lagere school wordt Jaap leerling van Instituut Kinsbergen in Elburg. Hij is een normale leerling, maar zijn beste cijfers behaalt hij voor tekenen. Daar bekommert zich eigenlijk niemand om, maar de tekenleraar vind het wel aardig. Soms helpt Jaap de minder tekenkundige klasgenoten… Dat gaat goed tot de leraar opmerkt dat alle getekende potten uit de hoek waar Jaap zit op elkaar lijken.
Als Jaap deze school verlaat voel hij nog steeds niks voor de zaak van vader. Hij gaat naar Zwolle om voor apothekers-assistent te leren waar hij ook voor slaagt. Als vader Hiddink in 1921 overlijdt zet moeder, Delia Henrica Beins, met haar dochters de zaak voort. Jaap heeft dus vanaf zijn elfde jaar, natuurlijk met de hulp van zijn moeder, zijn eigen weg moeten bepalen. Dat getuigt van moed en doorzettingsvermogen! Eigenschappen die hij tot op zijn hoge leeftijd heeft weten te behouden.
Huwelijk
Als Jaap Hiddink in 1934 trouwt met Hendrikje Keppel kopen ze de drogisterij van de heer Smit op de hoek van de Stationslaan en de Dorpsstraat en worden zelfstandige ondernemers. Echtgenote Hennie steekt minstens zoveel tijd in de zaak als Jaap. ,,Ik heb eigenlijk alles aan mijn vrouw te danken”, zegt Hiddink.
Ooit heeft Jaap gedroomd om veearts te worden, het bleef een illusie. Wel bleef zijn verlangen bestaan om schilder te worden. Tijdens zijn leven was vader Hiddink bevriend met Jos Lussenburg en trokken ze samen regelmatig de Zuiderzee op met de eigen pluut van Hiddink ‘de Zeehond’.
Adviseur
Terwijl Hiddink druk is met het vissen leeft Jos Lussenburg zich uit in het schilderen. Als kind bewondert Jaap het prachtige schilderwerk van vaders vriend. Hij probeert al vroeg om zelf op de manier van ‘Oom Jos’ te schilderen.
Mede dank zij de inzet van mevrouw Hiddink loopt de drogisterij erg goed. Na enkele jaren wordt aan de Laan en groter pand betrokken, ongeveer naast de kuidenierszaak van moeder. Naast drogisterijartikelen verkoopt Hiddink verf, linnen en latten aan de meeste kunstschilders uit Nunspeet en omgeving. Door zijn handel in verf kreeg hij een aantal schilders als klant, waaronder Jos Lussenburg, Ben Viegers, Arthur Briët en Jan van Vuuren. Hiddink praat veel met deze kunstenaars en steekt als aankomend kunstenaar weer veel van hen op. Jos Lussenburg zal tot het einde van zijn leven adviseur blijven voor Jaap Hiddink.
Eigen stijl
Ondertussen was Jaap Hiddink begonnen als leerling aan de Academie in Arnhem, waar twee avonden per week les wordt gegeven door Gerard Johan van Lerven. Dan krijgt Hiddink het advies hier niet mee door te gaan omdat hij al een geheel eigen stijl had ontwikkeld. Omdat hij teleurgesteld was vroeg hij Arthur Briët eens met Van Lerven te praten. Als die hetzelfde te horen krijgt is Jaap Hiddink tevreden en gaat hij verder met het schilderen ‘in eigen stijl’.
Hiddink is vanaf zijn jeugd met Jos Lussenburg opgetrokken en ze werden intieme huisvrienden.
Al leert Hiddink veel van Jos Lussenburg, toch is die geen echte leermeester. Hij toont ook niet zoveel interesse voor het werk van zijn leerling. Hij is teveel met zichzelf bezig.
Lussenburg heeft op de Veluwe een grote faam als kunstschilder, maar misschien nog meer bekendheid als muziekdirecteur. Verder is hij de grote ‘fan’ van de Zuiderzeevissers uit Elburg, Harderwijk en Spakenburg. Lussenburg en Hiddink gingen regelmatig samen schilderen. Jaap ging dan direct aan de slag, maar als Lussenburg dan een visser ontmoet wordt er uren gepraat en komt van het schilderen minder terecht. Jos houdt van kletsen en de show. (K.R.)
Buitenland
Jaap Hiddink houdt niet zo van het water. Hij schildert liever kerken, poorten, haventjes en weilanden met vee. Hiddink is een Veluwenaar van vlees en bloed. Het ietwat ,stugge’ van het Veluwse landschap vind je als het ware terug in zijn karakter en postuur. Hij is een bijzonder aardig mens, die het leven en werken op de Noord-Veluwe op velerlei wijze heeft vastgelegd.
Een echte leermeester vindt Jaap Hiddink in Ben Viegers. Hoewel dit contact van veel kortere duur is dan met Lussenburg, heeft Hiddink vooral schildertechnisch veel van Viegers geleerd.
Jaap Hiddink heeft ook enige tijd in het buitenland geschilderd. Zo bezoekt hij met Viegers Franse vissersplaatsjes en werkt enkele keren in Griekenland en Turkije. Het buitenland trekt hem toch niet en al gauw verlangt hij weer naar de Veluwe.
Exposities
Zijn beste stukken zijn te zien op vele exposities, die hij heeft gehouden met zijn Nunspeetse collega’s of solo-exposities. Zolang hij eigenaar is van de zaak aan de Laan exposeert hij ook wel mooie stukken in zijn etalage. Daarnaast waren er exposities door het hele land en ook in Athene. Jarenlang is er werk van hem te zien geweest in ‘De Malle Jan’ in Vierhouten. Nu hangen er nog enige schilderijen in Hotel-pension Vierhouten en het gemeentehuis. Maar ook in meerdere particuliere woningen hangen schilderijen van Hiddink.
Kunst en politiek
In 1961 denkt Hiddink er aan om zijn zaak te verkopen en zich geheel aan het schilderen te wijden. Dit plan laat hij echter eerst weer varen omdat hij in 1962 tot gemeenteraadslid wordt gekozen. Dan toch in 1963 verkoopt hij zijn zaak en wijdt hij zich voortaan geheel aan zijn bestuurlijke taak en het kunstschilderen.
Voor de partij Gemeentebelang blijft hij tot 1973 gemeenteraadslid. Binnen deze periode is hij van 1966 tot 1973 wethouder.
Hij is mede-oprichter van de Nunspeetse Academie en spant zich in om de Academie onderdak te verschaffen in een leegstaande school aan de Stationslaan (de Academie is tot op vandaag in dit gebouw gevestigd).
Op voorstel van Hiddink worden in Nunspeet een aantal straten vernoemd naar inmiddels overleden kunstenaars. In 2003 overlijdt Jaap Hiddink op 90-jarige leeftijd. Naar hem is geen straat vernoemd, maar krijgt het hertenparkje aan de Spoorlaan de naam Jaap Hiddinkpark.
AG
